โซบะ เป็นอาหารที่เคียงคู่กับคนญี่ปุ่นมานานตั้งแต่สมัยเอโดะ ทำขึ้นจากแป้งสาลีผสมเมล็ดของต้นโซบะมีประโยชน์ต่อร่างกายเพราะจัดอยู่ในธัญพืชที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงกว่าธัญพืชทั่วไป มีสรรพคุณช่วยป้องกันโรคความดันโลหิตสูง และโรคเหน็บชา โซบะแบ่งออกเป็นสามประเภทใหญ่ ๆ ได้แก่
– โมริโซบะ (盛り蕎) เป็นโซบะเส้นเปล่า ๆ ทานกับซอสทซึยุ
– ฮายาชิโซบะ (冷やし蕎麦) หรือโซบะเย็น ทานกับซอสทซึยุเย็น กับเครื่องเคียงที่เป็นของเย็น
– คาเกะโซบะ (かけ蕎麦) หรือโซบะน้ำ มีหลายชนิดและมีชื่อเรียกต่างกันตามเครื่องที่ใส่ลงไป
การรับประทานโซบะแบบพิเศษนั้น เรียกว่า โทชิโกชิโซบะ(年越しそば) หรือ โซบะข้ามปี คือการรับประทานโซบะรูปแบบต่าง ๆ ตามแต่ใจชอบของแต่ละคนในคืนข้ามปีเก่าเข้าสู่ปีใหม่นั่นเอง ความเชื่อมีอยู่ว่าหากรับประทานโซบะไม่ว่าจะรูปแบบไหนนั้น เป็นการขอพรให้มีสุขภาพแข็งแรงสมบูรณ์อายุยืนยาวเหมือนเส้นโซบะ ถือว่าเป็นสิ่งที่เป็นมงคลกับชีวิตอย่างยิ่ง เขาแอบกระซิบมาว่า เส้นโซบะยิ่งยาวเท่าไรยิ่งดี
อีกประการที่สำคัญของการกินโซบะข้ามปี คือ โจยาโนคาเนะ (除夜の鐘) หรือ การตีระฆัง 108ครั้ง ที่จะดังขึ้นในเวลาเที่ยงคืน เป็นความเชื่อตามหลักศาสนาพุทธว่า เสียงระฆังดังกล่าวจะช่วยเตือนสติ ชำระล้างจิตใจของมนุษย์ให้ใสสะอาด ขับไล่กิเลสและสิ่งชั่วร้ายออกไปจนหมดสิ้น เมื่อได้ยินเสียงระฆังดังก็เป็นสัญญาณว่าให้รับประทานโซบะได้ และอีกความเชื่อที่พลาดไม่ได้คือ ต้องทานโซบะให้หมดเกลี้ยง เพราะถ้าทานไม่หมดพรต่าง ๆ ที่ขอไปจะไม่สำเร็จเลยสักประการเดียว
